Role of the Mālikī Jurists and Muladis (Muwalladūn) in Rabaḍ Rebellion in Andalusia Based on the Theory of Chalmers Johnson’s Revolutionary Change

Document Type : Research Article

Author

Farhangian University

Abstract

Hakam b. Hisham, the Umayyad Emir of Andalusia (Ruled 180-206 AH/796-822 CE) was faced with different rebellions, one of which was the Rabaḍ rebellion with the participation of jurists and Muladis. With a historical approach and sociological viewpoint based on the theory of Chalmers Johnson’s revolutionary change, this article would examines the historical variants and data of the Rabaḍ rebellion and elucidates the factors and motives of the activities of jurists and Muladis. Using the indices of this theory, it was
clarified that in the social system of Andalusia, in the Umayyad period, which was known as the ground for the occurrence of the Rabaḍ rebellion, the confrontation of values and the inconsistency of changes paved the way for the Rabaḍ rebellion. The unbalanced social system of Andalusia in the Umayyad period, decline of power and the lack of credibility of Hakam’s rule were known as the essential causes of the Rabaḍ rebellion and the dethroning of Hakam by the jurists and allegiance with his cousin, Muhammad b. Qāsim, were reasons for expediting this rebellion.

Keywords


ابن ابار، الحله السیراء، حواشی علی ابراهیم محمود، دارالکتب العلمیه، بیروت، 2008م.
ابن ابی زرع فاسی، الانیس المطرب بروض القرطاس فی اخبار ملوک المغرب و تاریخ مدینه فاس، دارالمنصور للطباعه و الوراقه، الرباط، 1972م.
ابن اثیر، عزالدین، الکامل فی التاریخ، حققه علی شیری، داراحیاء التراث العربی، بیروت، 1989م.
ابن حیان قرطبی، حیان بن خلف، السفر الثانی من کتاب المقتبس، تحقیق محمد علی مکی، مرکز الملک فیصل للبحوث والدراسات الاسلامیه، ریاض، 2003م.
ابن خطیب، لسان الدین، اعمال الاعلام فیمن بویع قبل الاحتلام من ملوک الاسلام و ما یتعلق بذلک من الکلام، تحقیق سید کسروی حسن، دارالکتب العلمیه، بیروت، 2003م.
ابن خطیب، لسان الدین، الاحاطه فی اخبار غرناطه، شرحه یوسف علی طویل، دارالکتب العلمیه، بیروت، 2003م.
ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد، العبر و دیوان المبتداء و الخبر فی تاریخ العرب و العجم و البربر و من عاصرهم من ذوی الشان الاکبر، تحقیق خلیل شهاده، دارالفکر، بیروت، 1988م.
ابن قوطیه، تاریخ افتتاح الاندلس، تحقیق ابراهیم الابیاری، دارالکتب المصری، دارالکتب اللبنانی، قاهره و بیروت، 1989م.
ابن سعید مغربی، المغُرب فی حُلَی المغرب، حققه و علق علیه دکتر شوقی ضیف، دارالمعارف، قاهره، (بی تا).
ابن فرضی، تاریخ علماء الاندلس، تحقیق ابراهیم الابیاری، دارالکتاب المصری، دارالکتاب اللبنانی، قاهره و بیروت، 1989م.
ابن عبدالحق بغدادی، صفی الدین عبدالمومن، مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنه و البقاع، دارالجیل، بیروت، 1412ق.
ابن عبدالحکم، عبدالرحمن بن عبدالله، فتوح افریقیه و الاندلس، دارالکتاب اللبنانی، بیروت، 1987م.
ابن عذاری مراکشی، البیان المغرب فی اخبار الاندلس و المغرب، تحقیق ج. س. کولان و ا . لیفی بروفنسال، دارالکتب العلمیه، لبنان، 2009م.
اخبار مجموعه فی فتح الاندلس، تحقیق ابراهیم الابیاری، دارالکتب اللبنانی، بیروت، 1990م.
بالباس، لیو بولدو توَّرس، المدن الاسبانیه الاسلامیه، ترجمه به عربی، الیو دورودی لابنیا، مرکز الملک فیصل للبحوث و الدراسات الاسلامیه، ریاض، 2003م.
بروفنسال، لیفی، حضاره العرب فی الاندلس، ترجمه به عربی ذوقان قرقوط، منشورات دار مکتبه الحیاه، بیروت، (بی تا).
بشیریه، حسین، انقلاب و بسیج سیاسی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، 1372ش.
پالنثیا، آنخل جنثالث، تاریخ الفکر الاندلسی، ترجمه به عربی حسین مونس، مکتبه الثقافه الدینیه، قاهره، 2006م.
تاریخ الاندلس، تحقیق عبدالقادر بوبایه، دارالکتب العلمیه، بیروت، 2009م.
ترمانینی، عبدالسلام، ازمنه التاریخ الاسلامی، مصحح شاکر مصطفی، المجلس الوطنی للثقافه و الفنون الاداب، کویت، 1982م.
جانسون، چالمرز، تحول انقلابی، ترجمه حمید الیاسی، انتشارات امیرکبیر، تهران، 1363ش.
الجزنائی، علی، جنی زهرة الآس فی بناء مدینة فاس، تحقیق عبدالوهاب ابن منصور، الرباط، المطبعه الملکیه، 1991م.
الحمیدی، ابی عبدالله محمد بن فتوح بن عبدالله، جذوه المقتبس فی ذکر ولاه الاندلس، تصحیح محمد بن تاویت الطنجی، مکتب نشر الثقافه الاسلامیه، قاهره، (بی تا).
حتی، فیلیپ، تاریخ عرب، ترجمه ابوالقاسم پاینده، نشر آگاه و انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1366ش.
حموده، علی محمد، تاریخ الاندلس السیاسی و العمرانی و الاجتماعی، دارالکتاب العربی بمصر، 1957م.
حموی، یاقوت، معجم البلدان، دارصادر، بیروت، 1995م.
الخشنی القیروانی الاندلسی، ابی عبدالله محمد بن حارث بن اسد، قضاه قرطبه، صححه سید عزت العطار الحسینی، مکتبه المثنی ببغداد و مکتبه الخانجی، قاهره، 1372ق.
ذنون طه، عبدالواحد، الفتح و الاستقرار العربی الاسلامی فی شمال افریقیا و الاندلس، دار المدار الاسلامی، لیبی، 2004م.
رابرت گر، تد، چرا انسان‌ها شورش می‌کنند، ترجمه علی مرشد زاد، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران، 1379ش.
الرفاعی، انور، تاریخ هنر در سرزمینهای اسلامی، ترجمه عبدالرحیم قنوات، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، مشهد، 1377.
رفیع پور، فرامرز، توسعه و تضاد، شرکت سهامی انتشار، تهران، 1380ش.
روحی، ابی الحسن علی بن محمد، بُلْغَه الظرفَاءِ فی تاریخ الخُلَفاء، تحقیق محمد حسن محمد حسن اسماعیل، کتاب – ناشرون، بیروت2010م.
ریحانی، حبیب الله، مهاجرت، ‌انتشارات سمت، تهران،1380ش.
سالم، سید عبدالعزیز، قرطبه حاضره الخلافه فی الاندلس، دارالنهضه العربیه، بیروت، 1971م.
سلاوی، احمد بن خالد، الاستقصاء لاخبار دول المغرب الاقصی، تحقیق محمد عثمان، دارالکتب العلمیه، بیروت، 2007م.
سینایی، حسین، «بحران هویت»، نامه فرهنگ، فصلنامه تحقیقاتی در مسائل فرهنگی و اجتماعی، سال اول ش40، 1370ش.
شبانه، محمد کمال، الاندلس دراسه تاریخیه حضاریه، دارالعلم العربی، قاهره، 2008م.
ضیف، شوقی، عصرالدول و الامارات الاندلس، دارالمعارف، قاهره، بی تا.
طقوش، محمد سهیل، تاریخ المسلمین فی الاندلس، دارالنفائس، بیروت، 2008م.
عبدالواحد مراکشی، المعجب فی تلخیص اخبار المغرب من لدن فتح الاندلس الی آخر عصر الموحدین، تحقیق استاد محمد سعید العربان، الجمهوری العربیه المتحد، المجلس الاعلی للشون الاسلامیه لجنه احیاء التراث الاسلامی، بی تا.
عنان، محمد عبدالله، دوله الاسلامی فی الاندلس، العصر الاول القسم الاول من الفتح الی بدایه عهد الناصر، الناشر مکتبه الخانجی، القاهره، 1997م.
کوئن، بروس، مبانی جامعه شناسی، ترجمه غلام عباس توسلی و رضا فاضل، انتشارات سمت، تهران، 1372ش.
العبادی، احمد مختار، فی تاریخ المغرب و الاندلس، دارالنهضه العربیه، بیروت، (بی تا).
عضدانلو، حمید، آشنایی با مفاهیم اساسی جامعه شناسی، نشر نی، تهران، 1384ش.
مقدسی، ‌ابو عبدالله محمد بن احمد، احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، مکتبه مدبولی، قاهره، 1411ق.
مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب من غصن الاندلس الرطیب، دارالفکر، بیروت، 1419ق.
نعنعی، عبدالمجید، دولت امویان در اندلس، ترجمه محمد سپهری، پژوهشکده حوزه و دانشگاه، قم، 1380ش.
نصرالله، سعدون، تاریخ العرب السیاسی فی الاندلس، دارالنهضه العربیه، بیروت، 1998م.
CAPTCHA Image