The Dispute between Officials and Military Men in the Political Thinking of Mullā Ḥusayn Wā‘iẓ Kāshifī

Document Type : Research Article

Authors

• Mustafa Gohari Fakhrabad
• Abd al-Rahim Qanavat

Ferdowsi University of Mashhad

10.22067/history.v0i0.55140

Abstract

The conflict between the people of pen and sword (officials and military men) intensely prevailed throughout the Timurid period, including during the rule of Sultan Husayn Bayqara (ruled 837-911 AH). In this dispute, the Sultan himself and Mir Alisher Nava’i, who were both military commanders, took steps in weakening the viziership institution with their own actions. In his works, Mullā Ḥusayn Wā‘iẓ Kāshifī, one of the Iranian elites of this period, tried to revive the status of viziership and the officials (dīvāniān) class. To this end, stating the merits of viziership and the dangers with which the Turk commanders threatened the country, he indirectly warned the Sultan against getting too near to the military commanders and reinforcing them. Against the movement of expanding Turkish literature that was pursued by Nava’i, Kāshifī
tried to take steps toward reinforcing Persian language and literature by writing all his own books in Persian. Also, in his book, Makhzan al-Inshā’, he undertook to equalize the ranks of the officials and military men, which was unprecedented up to that time.

Keywords

• Timurids
• Sultan Husayn Bayqara
• Nava’i
• Kāshifī
• dispute of the officials and military men

---

References

ابن خلدون، عبدالرحمان، مقدمه ابن خلدون، ترجمه محمد پروین گنابادی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران، 1345.

حضرتی، حسن، غلامحسین مقیمی، «نگاهی اجمالی به حیات و اندیشه سیاسی ملاحسین واعظ کاشفی»، حکومت اسلامی، پاییز 1377، ش9، ص 125-151.

خواندمیر، غیاث‌الدین، حبیب السیر، به کوشش محمد دبیر سیاقی، کتابفروشی خیام، تهران، 1362.

خواندمیر، غیاث‌الدین، دستور الوزراء، به کوشش سعید نفیسی، کتابفروشی و چاپخانه اقبال، تهران، 1317.

خواندمیر، غیاث‌الدین، مکارم الاخلاق، به کوشش محمداکبر عشیق، میراث مکتوب، تهران، 1378.

خواندمیر، غیاث‌الدینخواندمیر، غیاث‌الدین، روضة الصفا ج7، انتشارات خیام، تهران، 1339.

شکفته، صغری بانو، شرح احوال و آثار فارسی امیرعلیشیر نوایی متخلص به فانی، الهدی، تهران، 1387.

صفا، ذبیح‌الله، تاریخ ادبیات در ایران، فردوسی، تهران، 1364.

طوغان، زکی ولیدی، امیر علیشیر نوایی بزرگترین شخصیت ادبی ترک، مترجم مریم ناطق شریف، نامه پارسی، س 3، ش 3، ص 39 ـ 57.

عباسی، جواد، «برهه ای از یک کشمکش تاریخی (بررسی مناسبات وزیران و امیران در عصر ایلخانی)»، مجله علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال نهم، ویژه نامه تاریخ و باستان شناسی، ش26، خرداد 1382، ص169-190.

عمری، احمد بن یحیی بن فضل الله، مسالک الابصار فی ممالک الامصار، المجمع الثقافی، ابوظبی، 1424ق.

فرهانی، مهدی، پیوند سیاست و فرهنگ در عصر زوال تیموریان و ظهور صفویان، انجمن آثار و مفاخر ملی، تهران، 1382.

کاشفی، ملاحسین واعظ، اخلاق محسنی، به کوشش حامد ربانی، کتابخانه علمیه حامدی، تهران، 1358.

کاشفی، ملاحسین واعظ، انوار سهیلی، به کوشش محمد روشن، صدای معاصر، تهران، 1388.

کاشفی، ملاحسین واعظ، صحیفه شاهی، کتابخانه مجلس، ش 5911.

کاشفی، ملاحسین واعظ، مخزن الانشاء، کتابخانه مجلس، ش 2258.

کاشفی، فخرالدین علی، رشحات عین الحیات، به کوشش علی‌اصغر معینیان، بنیاد نیکوکاری نوریانی،تهران، 2536 شاهنشاهی.

گوهری فخرآباد، مصطفی، زمانه و کارنامه ملاحسین واعظ کاشفی، رساله دکتری دانشگاه تهران، 1391.

نظامی باخرزی، نظام‌الدین عبدالواسع، منشأ الانشاء، به کوشش رکن‌الدین همایون فرخ، دانشگاه ملی ایران، تهران، 1357.

نوایی، امیر نظام‌الدین علیشیر، دیوان امیر علیشیر نوایی، به کوشش رکن‌الدین همایون فرخ، اساطیر، تهران، 1375.

نوایی، امیر نظام‌الدین علیشیر، مجالس النفائس، به کوشش علی‌اصغر حکمت، منوچهری، تهران، 1332.

نوایی، امیر نظام‌الدین علیشیر، مجالس النفائس (ترکی)، کتابخانه آستان قدس رضوی، ش 41.

نوایی، امیر نظام‌الدین علیشیر، محاکمة اللغتین، ترجمه تورخان گنجه‌ای، چاپخانه فردوسی، تهران، 1327.

Mitchel, colin Paul, To Preserve and Protect :HusaynVâiẓKâshifÎ and Perso – Islamic Chancellery Culture, Iranian Studies, v. 36, no. 4, 2003, p. 485 – 508.

Subtelny, Maria.E, Timurids in transition, Turko-Persian politics and acculturation in the medieval Iran, Leiden.Boston, Brill, 2007.

Van Ruymbek, Christian, KâshifÎs Forgotten Masterpiece: why Rediscover the Anvâr-iSuhaylÎ?, Iranian Studies, v. 36, no. 4, 2003, p. 571 – 588.

Wickens, G. M., “ ANWÂR – SOHAYLΔ, Encyclopedia Iranica,NewYork, Bibliotheca Prsica Press, 2000.