Masjid-i Shāh of Mashhad and its Inscriptions

Document Type : Research Article

Authors

Birjand University

Abstract

Mosque is among the most important edifices in Islamic Architecture, which has a significant role in the cultural, social, and religious life of the Muslims. Since mosque is God’s House and a place for whispering supplications to Him, the Muslim rulers have attempted to construct or reconstruct mosques. They have benefited from the help of the artists and calligraphers for the physical and spiritual decoration and beautification of the mosques; and thus, the art of calligraphy in the form of decorative inscriptions was employed with an aesthetic and ideological function in the architecture of the mosques and religious buildings. In the Timurid period, which is one of the prosperous Islamic periods in terms of architecture and art, abundant use has been made of the art of calligraphy in decoration of the mosques. Masjid-i Shāh or Imām, is one of the monuments of the Timurid period in Mashhad that is located in the south-west of Gawharshād Mosque and along the former Bāzār-i Zanjīr (Chain Bazaar). This mosque is one of the mausoleum mosques of the Timurid period, in whose internal and external space there are a total of 21 inscriptions with various scripts consisting of various contexts. This research is mainly intended to study various scripts and contexts used in this building.

Keywords


احمدی ملکی، رحمان، «پله های آسمان»، فقه و اصول، شماره 59، 1386، 17-4.
اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان، مطلع شمس، فرهنگسرا، تهران، 1362.
انوار، قاسم، کلیات قاسم انوار، به تصحیح و مقابله و مقدمه سعید نفیسی، کتابخانه سنائی، تهران، 1337.
اوکین، برنارد، معماری تیموری در خراسان، ترجمه علی آخشینی، بنیاد پژهش های اسلامی، مشهد، 1386.
بلر، شیلا، هنر و معماری اسلامی در ایران و آسیای مرکزی دوره ایلخانیان و تیموریان، ترجمه سیدمحمد موسوی هاشمی گلپایگانی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، 1382.
بهرام زاده، محمد، نظری اجمالی بر سیر تحول خطوط اسلامی و خواندن کتیبه ها، نیکان کتاب، زنجان، 1382.
پوپ، آرتور، معماری ایران، ترجمه کرامت الله افسر، یساولی (فرهنگسرا)، تهران، بی تا.
پوگاچنکووا، گالینا، شاهکارهای معماری آسیای میانه سده های چهاردهم و پانزدهم میلادی، سید داود طبایی ، فرهنگستان هنر، تهران، 1387.
حافظ، دیوان حافظ، به تصحیح علامه قزوینی و قاسم غنی با مجموعه تعلیقات علامه قزوینی، به کوشش عبدالکریم جربزه دار، انتشارات اساطیر، 1368.
خانیکوف، نیکولای ولادیمیروویچ، سفرنامه خانیکوف، ترجمه اقدس یغمایی و ابوالقاسم بیگناه، آستان قدس رضوی، مشهد، 1375.
خواندمیر، غیاث الدین بن همام الدین الحسینی، حبیب السیر، به اهتمام محمد دبیرسیاقی، انتشارات کتابفروشی خیام، تهران، 1353.
زمرشیدی، حسین، کاشیکاری ایران، سازمان عمران و بهسازی شهری، تهران، 1384.
زمرشیدی، حسین، مسجد در معماری ایران، کیهان، تهران، 1374.
سعدی، کلیات سعدی از روی نسخه تصیح شده ذکاءالملک فروغی به انضمام: ترجمه قصاید عربی، با مقدمه اقبال آشتیانی و فروغی، چاپخانه علمی، 1368.
سمرقندی، عبدالرزاق، مطلع سعدین و مجمع بحرین، عبدالحسین نوایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، 1383.
سیدی، مهدی، «مسجد شاه مقبره است نه مسجد»، فصلنامه مرکز خراسان شناسی آستان قدس رضوی، سال اول، شماره اول،1377، 138-119.
شاکری، مصطفی، ترجمه خلاصه تفسیر المیزان علامه طباطبایی، مترجم فاطمه مشایخ، اسلام، تهران، 1379.
شایسته فر، مهناز، هنر شیعی در نگارگری و کتیبه نگاری تیموریان و صفویان، موسسه مطالعات هنر اسلامی، تهران، 1384.
شایسته فر، مهناز، «تزئینات کتیبه ای مسجد وکیل»، کتاب ماه هنر، 1387، 75-64.
شمس، صادق، جلوه هایی از هنر معماری ایران زمین (واژه نامه سنتی معماری ایران)، علم و دانش، تهران، 1388.
فضائلی، حبیب الله، اطلس خط، مشعل، اصفهان، 1362.
قصابیان، محمدرضا، تاریخ مشهد از پیدایش تا آخر دوره افشاریه، انتشارات نصر، مشهد، 1377.
کونل، ارنست، هنر اسلامی، ترجمه هوشنگ طاهری، انتشارات طوس، تهران، 1368.
گرومن، آدولف، منشأ و توسعه ی ابتدایی کوفی گلدار، مهناز شایسته فر، مطالعات هنر اسلامی، تهران، 1383.
متین، پیمان، خوشنویسی، امیرکبیر، تهران، 1384.
مددپور، محمد، تجلیات حکمت معنوی درهنراسلامی، شرکت چاپ ونشر بین الملل، تهران، 1387.
ملک شاه حسین بن ملک غیاث الدین، احیاءالملوک، منوچهر ستوده، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1383.
مولوی، عبدالحمید، «مسجدشاه یا مقبره امیر غیاث الدین ملکشاه»، هنر و مردم، بی جا، دوره7، شماره 75-74، 1374، 92- 75.
منشی قمی، قاضی میراحمد، گلستان هنر، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، تهران،1352.
نجفی، علی، «تحقیقی پیرامون مناره (2)»، مکتب اسلام، سال 42، شماره7، 1381، 67-60.
واله اصفهانی قزوینی، محمدیوسف، خلدبرین (تاریخ تیموریان و ترکمانان)، به کوشش میرهاشم محدث، میراث مکتوب، تهران، 1379.
ویلبر، دونالد و گلمبک، لیزا، معماری تیموری در ایران و توران، کرامت الله افسر، محمد یوسف کیانی، سازمان میراث فرهنگی کشور، تهران، 1374.
ییت، چارلز ادوارد، خراسان و سیستان، سفرنامه کلنل ییت به ایران و افغانستان، قدرت الله روشنی و مهرداد رهبری، یزدان، تهران، 1365.
CAPTCHA Image