Sociopolitical and military-security motivation of the Iranian aristocracy for reconciliation with the Muslim Arabs

Document Type : Research Article

Authors

• Zahra Jahan ¹
• Mohammad Taghi Imanpour ²
• Javad Abbasi ³
• Hossein Moftakhari ⁴

¹ PhD student in Islamic Iran History, Ferdowsi University of Mashhad

² Professor of Ferdowsi University of Mashhad

³ Associate Professor of Ferdowsi University of Mashhad

⁴ Professor of Kharazmi University

10.22067/jhc.v51i2.83514

Abstract

The conquest of Iran by the Muslim Arabs that marked the fall of the Sassanid dynasty, as well as the questions about its justifications and consequences, have been extensively discussed by historians from a variety of angles. Hence, there are divergent views on the rationales underlying their rapid and unpredictable domination over the great Sassanid territory. For example, references have been made to the reconciliation of some Iranian aristocratic and ruling families with the Arabs for economic and religious purposes. However, no independent and systematic research has explored the non-economic and non-religious goals and motives of the Iranian aristocracy in reconciliation with the Arabs so far. This study, utilizing a descriptive-analytical method, strives to explore the political, social, military, and security stimuli of the Arab conquerors. According to findings, the urgency to protect one’s life, maintain former positions, promote one’s socio-political status in the new ruling system, exploit Arab military force to get rid of traditional rivals, and be realistic about surviving the military crisis and regaining power impelled a class of Iranian aristocrats to pursue the strategy of reconciliation with the Arab invading forces.

Keywords

• Conquest
• goals and motives of conquests
• Iranian aristocracy
• reconciliation strategy

---

References

ابونعیم اصفهانی، احمد بن عبدالله. ذکر اخبار اصفهان. به ‌تحقیق سیدحسن کسروی. بیروت: دارالکتب العلمیه، 1410ق.

 

ابن‌اسفندیار، بهاءالدین محمدبن حسن. تاریخ طبرستان. به‌ تصحیح عباس اقبال، تهران: چاپ‌خانۀ مجلس، 1320ش.

 

ابن‌اعثم‌ کوفی، محمدبن علی. الفتوح. ترجمۀ محمدبن احمد مستوفی هروی، به‌ تصحیح غلام‌رضا طباطبائی مجد، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، 1372ش.

 

ابن‌مسکویه، احمدبن علی. تجارب‌الامم. ترجمۀ ابوالقاسم امامی. تهران: سروش، 1389ش.

 

ایمان‌پور، محمدتقی و نجم‌الدین گیلانی. «نقش خاندان‌های کهن در فراز و فرود سلسله‌های ایرانی در دورۀ ایران باستان». پژوهش‌های تاریخی، شماره‌‌ 3 (پاییز 1389): 41 ـ 56.

 

ایمان‌پور، محمدتقی و نجم‌الدین گیلانی. «نقش شورش بهرام چوبین در تضعیف و فروپاشی دولت ساسانی». فصلنامه علمی تاریخ اسلام و ایران، شماره 8 (زمستان، 1389): 1 ـ 28.

 

بلاذری، احمدبن یحیی. فتوح البلدان (بخش مربوط به ایران). ترجمۀ آذرتاش آذرنوش، به‌ تصحیح محمد فرزان، تهران: سروش، 1364ش.

 

بلعمی، ابوعلی محمدبن محمد. تاریخنامه طبری. به ‌تصحیح محمد روشن، تهران: سروش، 1378ش.

 

پروکوپیوس. جنگ‌های ایران و روم. ترجمۀ محمد سعیدی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1365ش.

 

ثعالبی نیشابوری، عبدالملک‌بن محمد. تاریخ ثعالبی (مشهور به غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم). ترجمۀ محمد فضائلی، تهران: نقره: 1368ش.

 

حاکم نیشابوری، ابوعبدالله. تاریخ نیشابور. ترجمۀ محمدبن حسین خلیفۀ نیشابوری، مقدمه و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: نشر آگه، 1375ش.

 

خلیفة‌بن خیاط، ابوعمرو. تاریخ. به ‌تحقیق سهیل زکار، بیروت: دارالفکر، 1414ش.

 

دینوری، ابوحنیفه احمدبن داود. الاخبارالطوال. ترجمۀ محمود مهدوی دامغانی، تهران: نی، 1383ش.

 

زند‌بهمن‌یسن. با ترجمه و تصحیح محمدتقی راشد محصل، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1385ش.

 

طبری، محمدبن جریر. تاریخ طبری (تاریخ الرسل و الملوک). ترجمۀ ابوالقاسم پاینده. تهران: اساطیر، 1375ش.

 

فردوسی، ابوالقاسم. شاهنامۀ فردوسی. جلد هشتم و نهم. تهران: قطره، 1373ش.

 

قاضی‌ابویوسف. الخراج. ترجمۀ میرعلی اصغر شعاع. بی‌جا: مدیریت جریده ثروت وزارت مالیه، 1335ش.

 

قدامة ‌بن جعفر. کتاب الخراج و صنعة الکتابه. با تحقیق و تقدیم حسین خدیوجم، تهران: بنیاد فرهنگ ایران، 1353ش.

 

قنوات، عبدالرحیم. «خاتون بخارا». تاریخ و تمدن اسلامی، شمارۀ‌ 10 (پاییز و زمستان 1388): 3 ـ 34.

 

مرسل‌پور، محسن، عادل شعبانی‌مقدم و آرمان فروهی. «تحلیل انتقادی روایات منابع پیرامون عملکرد رستم فرخزاد در نبرد قادسیه». مطالعات تاریخ اسلام، شمارۀ‌ 25 (تابستان 1394): 161ـ180.

 

مرعشی، ظهیرالدین. تاریخ طبرستان، رویان و مازندران. تهران: مؤسسۀ مطبوعاتی شرق، 1345ش.

 

معصومی، محسن، حسین بیاتلو و محمد نورمحمدی. «انگیزه‌های اقتصادی و دینی ایرانیان در مصالحه با عرب‌ها در قرن نخست بر اساس عهدنامه‌ها (رویکرد مقایسه‌ای)». پژوهشنامۀ تاریخ اسلام، شمارۀ‌ 25(بهار 1396): 5ـ22.

 

مفتخری، حسین.«جامعۀ ایرانی در مواجهه با اعراب مسلمان». تاریخ اسلام، شمارۀ‌ 16(زمستان 1382): 5ـ32.

 

مقدسی، مطهربن طاهر. آفرینش و تاریخ. ترجمۀ محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: آگاه، 1386ش.

 

منتظرالقائم، اصغر. «نقد و بررسی روایات مربوط به نخستین فاتحان آذربایجان تا سال 40 ق». پژوهش‌های تاریخی، شمارۀ 2 (تابستان 1391): 15ـ 28.

 

ناظمیان‌فرد، علی. «جنگاوران ایرانی در سپاه قبایلی عرب در سدۀ نخست هجری». تاریخ اسلام، شمارۀ 22 (تابستان 1395): 5ـ25.

 

نرشخی، محمد بن جعفر. تاریخ بخارا. ترجمۀ ابونصر احمد بن محمد، با تلخیص محمد بن زفر بن عمر، با تصحیح و تحشیۀ مدرس رضوی. تهران: توس، 1363ش.

 

Pourshariati, Parvaneh. Decline and Fall of the Sasanian Empire (The Sasanian -Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran). I.B. Tauris & Co Ltd in association with the Iran Heritage Foundation, 2008.

 

Sebeos. The Armenian History Attributed to Sebeos. Translated with notes by Robert Thomson, Historical commentary by James Howard-Johnston with assistance from Tim Greenwood. Liverpool University press, 1999.